طبق گزارش رسمی سازمان بهداشت جهانی، ایران پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه کاهش مالاریا داشته است. براساس این گزارش، در سال گذشته میلادی (2017) 57 مورد ابتلا به مالاریای بومی ثبت شده است که نسبت به 1800 مورد سال 2010 و 12000 مورد سال 2000، کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد (روند این کاهش در نمودار (1) ارائه شده است). همچنین تعداد ابتلا به مالاریای وارد شده به کشور ایران در این سال برابر 868 نفر بوده است. علاوه بر این، هیچ مرگی در اثر ابتلا به بیماری مالاریا در سال 2017 ثبت نشده است.
به اذعان سازمان بهداشت جهانی، کاهش مداوم انتقال مالاریا از طریق یک برنامه ملی سخت‌گیرانه و با هدف قرار دادن سال 2006 به منظور از بین بردن مالاریا حاصل شده است. زمان‌بندی این برنامه برای دستیابی به وضعیت عاری از مالاریا تا سال 2025 مجدد سامان‌دهی شده است.
یکی از ویژگی‌های مهم رویکرد ایران در مبارزه با مالاریا، جدیت سیستم نظارتی و تمرکز آن بر ایجاد واحدهای اورژانس و تیم‌های واکنش سریع برای کنترل و جلوگیری از شیوع مالاریا است. با توجه به سیل مهاجران در مرز ایران و پاکستان، احتمال ورود مالاریا به ایران در سطح بالایی قرار دارد و سبب شده است تا برنامه ایران در ریشه‌کنی مالاریا همواره در معرض خطر ناکارآمدی قرار بگیرد.
نمودار (1): روند مرگ و میر ناشی از موارد بومی مالاریا طی سال 2010 تا 2017
به طور کلی
* 95 درصد گونه مالاریای غالب و بومی در ایران از نوع پلاسمودیوم ویواکس است.
* جمعیت بیشتر در معرض خطر ساکنان جنوب شرقی استان کرمان، هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان به خصوص مناطق مرزی با پاکستان هستند.
* تعداد مناطق فعال انتقال مالاریا، 315 کانون است.
* تعداد افراد مبتلا به مالاریا در این مناطق (تمام کانون‌ها) 456 هزار نفر است.
سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است برای حفظ شرایط موجود، ایران باید موارد زیر را انجام دهد:
* افزایش همکاری‌های مرزی با کشورهای همسایه: به خصوص با پاکستان برای رسیدگی به موضوع مالاریا چراکه ادامه ورود مالاریا به ایران می‌تواند برنامه ریشه‌کنی مالاریا را در ایران نابود کند.
* افزایش سرمایه‌گذاری برای مقابله با مالاریا: تا زمانی که ایران از شرایط لازم برای دریافت کمک‌های مالی جهانی برخوردار نیست باید از منابع داخلی سرمایه‌گذاری‌های بزرگی را به منظور تامین بودجه قابل پیش‌بینی جهت حفظ دستاوردها و جلوگیری از بازگشت به عقب برنامه مبارزه با مالاریا به انجام برساند.
* کسب آمادگی برای اخذ گواهینامه WHO: با پیشرفت برنامه مقابله با مالاریا، ایران باید اقدامات مقتضی به منظور اخذ گواهینامه‌های مربوطه را به عنوان کشوری دارای فرآیند مقابله با مالاریا و اجراکننده آن به انجام رساند.
متن زبان اصلی در پیوست ارائه شده است.