گوجه‌کاران جنوب استان کرمان از ابتدای امسال چشم‌انتظار یاری سازمان تعاون روستایی بودند تا با اجرای طرح خرید حمایتی مانع ورشکستگی‌شان شود، تعاون روستایی آمد اما زمانی‌که بیش‌از ۸۰درصد گوجه این منطقه، خراب و یا به قیمت ناچیزی توسط دلال‌ها خریداری شده بود.
جنوب کرمان یکی از قطب‌های تولید گوجه‌فرنگی کشور به‌شمار می‌رود و امسال نیز مانند سال‌های گذشته، کشاورزان با همت جهادی اقدام به تولید این محصول کردند ولی با توجه به ممنوعیت صادرات رُب‌گوجه و ترکش‌های ناشی از شیوع کرونا شاهد کاهش قیمت این محصول تا کیلویی ۲۰۰ تومان بودیم و این موضوع نارضایتی کشاورزان جنوب استان کرمان را به دنبال داشت و درنهایت دیدیم که خرید حمایتی گوجه با تاخیر زیادی در این منطقه آغاز شد. همین ابتدا بگوییم مسوولان برای اجرای طرح خرید حمایتی گوجه تلاش‌های زیادی کردند اما حقیقت امر این است که بروکراسی نحس اداری اجازه نداد آن تلاش‌ها به‌موقع و در لحظه مناسب به نتیجه برسد. خرید حمایتی امسال، مصداق واقعی نوش دارو پس از مرگ سهراب بود چراکه فصل برداشت گوجه در جنوب کرمان از اوایل فروردین‌ماه هر سال آغاز و خردادماه به آخر نرسیده به پایان می‌رسد و این درحالی است که سازمان تعاون روستایی در تاریخ ۱۰ خردادماه طرح خرید حمایتی را در این دیار کلید زد و این موضوع باعث نارضایتی بسیاری از کشاورزان منطقه شد که از سر اجبار و ناچاری، مزارع خود را درو نکرده، شخم زده بودند.
کریم عباس‌زاده، مدیرکل بازرگانی محصولات کشاورزی سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور درحالی خبر از خرید نامحدود و حمایتی گوجه‌فرنگی می‌دهد که مدت‌زمان طرح را تا پایان خردادماه اعلام کرده و طبیعی است بیش از ۸۰درصد گوجه‌کاران از اقدام دیرهنگام و بی‌موقع این مجموعه ناراحت شوند.
وی با بیان اینکه ما می‌بایستی از هفتم خردادماه شروع به اجرای طرح خرید حمایتی گوجه می‌کردیم عنوان کرد: با توجه به ابلاغیه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، این طرح پس از تخصیص اعتبار از ۱۰ خردادماه آغاز شد.
او افزایش قیمت امروز گوجه‌فرنگی را سیاست خرید حمایتی سازمان تعاون روستایی عنوان کرد و گفت: از ابتدای اجرای طرح خرید حمایتی تا کنون هزار تُن گوجه فرنگی در منطقه جنوب کرمان با قیمت هزار تومان از کشاورزان خریداری شده است.
این درحالی است که در جنوب کرمان بیش از ۱۱ هزار هکتار مزرعه به کشت گوجه‌فرنگی اختصاص داده شده و کارشناسان کشاورزی عنوان کرده بودند از این میزان سطح زیر کشت حدود ۴۸۰ هزار تُن محصول برداشت می‌شود.
«۳۸۴ هزار تُن گوجه‌فرنگی این منطقه قبل از اجرای طرح خرید حمایتی با قیمتی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ تومان از کشاورزان خریداری و یا در مزارع خراب شده است»
سعید برخوری، رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان نیز بیشترین میزان سطح زیر کشت گوجه را در شهرستان رودبار جنوب اعلام کرد و گفت: علت کاهش قیمت گوجه، محدودیت‌های صادراتی است. شرایط کرونایی، بسته‌شدن رستوران‌ها، تالارها و دیگر اماکن عمومی هم موجب کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قیمت گوجه شد.
او خواستار لغو ممنوعیت صادرات رب‌گوجه در حجم بالا شد و گفت: با توجه به نبود توجیه اقتصادی برای برخی از کارخانه‌داران در زمینه بسته‌بندی رب پنج‌کیلویی، انبار کارخانه‌ها پر از رب شده و این مشکل باید توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت برطرف شود.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در مواقع بحرانی و زمانی‌که یک خسارت بزرگ برای قشری از جامعه (کشاورزان) پیش‌بینی می‌شود، مقیدبودن به برخی مقررات دست‌وپاگیر اداری، یک اشتباه استراتژیک بوده و خروجی آن چیزی جز هدردادن وقت، هزینه و تحمیل خسارات سهمگین به قشر تولیدکننده نخواهد بود.
چالش گوجه‌فرنگی زمانی پیش آمد که هنوز بیشتر از یک‌ماه از تجربه تلخ پیاز نگذشته بود، در بحث پیاز هم دیدیم تعرفه ۱۰ هزار تومانی زمانی برداشته شد که عملا هیچ سودی به حال پیازکاران نداشت و محصول کشورهایی که به پیاز ما نیاز داشتند به عمل آمده و به مرحله برداشت رسیده بود. «سوالی‌که همچنان ذهن پیازکاران را درگیر کرده این است که مسئولیت ورشکستگی ۱۰۰ درصدی‌شان را چه کسی برعهده می‌گیرد.»
باوجود تمامی تفاسیر باید عرض کنیم همین خرید حمایتی که خیلی هم دیر و بدموقع آغاز شد، توفیق چندانی برای کشاورزان ندارد چراکه قیمت امروز (هزار تومان) تنها بخشی از هزینه اجاره زمین کشاورزان را پوشش می‌دهد و در گفت‌وگوهایی که با کشاورزان جیرفتی داشتیم همگی عنوان کردند فروش هرکیلوگرم گوجه‌فرنگی کمتر از سه هزار تومان، برای ما ضرر بوده و هیچ سودی عایدمان نمی‌شود. افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی با توجه به دلایل مختلفی که همه ما از آن‌ها مطلع هستیم، قیمت تمام شده محصولات کشاورزی را افزایش داده است.
برخی می‌گویند جهاد کشاورزی، بذر یارانه‌ای به کشاورزان می‌دهد پس قیمت هزار تومان هم برای آن‌ها صرفه دارد، این موضوع را بررسی کردیم و کاشف به‌عمل آمد که بذر یارانه‌ای به اندازه کاشت یک هکتار به کشاورزان داده می‌شود و اگر یک کشاورز بخواهد ۱۰ هکتار گوجه یا پیاز کشت کند باید بذر مورد نیاز برای ۹ هکتار دیگرش را در بازار آزاد و با قیمت‌های افسانه‌ای خریداری کند. «اگر قیمت یک هکتار بذر خوب با نرخ دولتی حدود هشت میلیون تومان شود، کشاورز باید همان بذر را در بازار آزاد ۴۰ میلیون تومان و شاید بیشتر خریداری کند.»
به گفته امین صنعتی فعال حوزه کشاورزی، در شرایط امروز، بهترین اقدام مناسب برای نجات کشاورزان، تصویب و اجرای به‌موقع طرح‌های خرید تضمینی و حمایتی است، چراکه ما همیشه با مشکلاتی همچون کرونا و بسته‌بودن مرزهای صادراتی مواجه نیستیم پس می‌طلبد برای عبور از چنین بحران‌هایی ردیف بودجه‌های مناسبی درنظر گرفته شود، البته این بودجه‌ها رقم قابل‌توجهی را شامل نمی‌شود. به‌عنوان مثال نیک است بدانید اگر دولت بخواهد تمامی گوجه‌فرنگی کشاورزان جنوب استان کرمان (۴۸۰ هزار تن) را به قیمت هزار تومان خرید حمایتی کند، مجموع رقمش به ۵۰۰ میلیارد تومان نمی‌رسد. اما کمترین فایده‌اش این است که کشاورزان زیادی بر اثر ورشکستگی از دست طلب‌کارها و بانک‌ها فراری نمی‌شوند.
خرید حمایتی را بهتر است به یک داروی موقت برای مواقع بحرانی تشبیه کنیم چراکه اجرای چنین طرح‌هایی برای دولت هزینه‌بر است و از طرفی بسیاری از کشاورزان تمایل چندانی برای دریافت کمک‌های حمایتی این‌گونه، ندارند و تنها انتظارشان این است که مسوولان، شرایط مناسب را برای فروش منصفانه تولیداتشان فرآهم کنند، آن‌ها سختی و مشقت کار در مزرعه را تحمل می‌کنند تا دستشان جلوی کسی دراز نباشد.
منبع: ایرنا