تب کریمه کنگو از جمله بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است که در فصول گرم سال و با شروع فعالیت کنه‌ها، بروز و شیوع بیشتری پیدا می‌کند و هرسال تعدادی را مبتلا و متاسفانه تعدادی هم به‌دلیل این بیماری جان می‌بازند.
این بیماری ویروسی از چند طریق به انسان منتقل میشود؛ هنگامی‌که کنه برای خون‌خواری از یک دام به بدنش می‌چسبد، ویروس به دام منتقل‌شده و اگر انسان در تماس با خون و ترشحات خونی دام قرارگیرد، شانس ابتلا به بیماری در او به‌وجود می‌آید. درهمین زمینه یکی از گروه‌های پرخطر، کارکنان کشتارگاه‌ها هستند. روش دیگر انتقال به‌شکل مستقیم از کنه به انسان و روش دیگر نیز انتقال از انسان ناقل به انسان سالم است.
البته مهم‌ترین رکن پیشگیری از این بیماری نیز آن است که دام‌ها قبل از ذبح تحت‌نظارت سازمان دامپزشکی باشند و همچنین مردم از خرید گوشت غیربهداشتی خودداری کنند.
دکتر بهزاد امیری، رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوانات مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یا CCHF یک بیماری ویروسی است، گفت: مخزن و ناقل این ویروس در طبیعت کنه‌های سخت و عمدتا گونه‌ای به نام هیالوما است. این کنه‌ها حدود ۸۰۰ روز عمر می‌کنند و می‌توانند ویروس را از طریق تخم به نسل بعدی خود انتقال دهند. زمانی‌که این کنه‌ها حیوان را مورد گزش قرارمی‌دهند، ویروس را به بدن دام منتقل می‌کنند و دام در طی مدت دو هفته ناقل ویروس خواهد بود و ممکن است خود دام علامتی بروز ندهد. چنانچه در طی این مدت، دام توسط انسان بدون استفاده از وسایل حفاظت فردی و رعایت نکات بهداشتی ذبح شود و انسان در معرض خون و ترشحات دام آلوده قرارگیرد، احتمال انتقال بیماری به انسان وجود دارد.
وی درباره سایر روش‌های انتقال این بیماری به انسان، اظهار کرد: خود کنه آلوده می‌تواند انسان را مورد گزش قرارداده و او را آلوده کند. اگر انسان نادانسته کنه آلوده به ویروس را با دست له کند و همچنین اگر فرد با یک بیمار مبتلابه تب کریمه کنگو در تماس باشد، چنانچه رعایت مسائل حفاظت فردی و بهداشتی به‌درستی اتفاق نیفتد، ممکن است از طریق ترشحات آلوده و خون بدن بیمار آلوده، بیماری به فرد دوم سرایت کند.
علائم تب کریمه کنگو
این متخصص بیماری‌های عفونی درخصوص علائم بیماری تب کریمه کنگو، تصریح کرد: تعداد زیادی از افراد مبتلابه این بیماری علائمی از خود بروز نمی‌دهند، اما افرادی که دچار علائم می‌شوند در فاز اولیه دچار تب ناگهانی، لرز، سردرد، درد عضلانی، درد عضلات شکم و کمر، گیجی، حالت تهوع، استفراغ و پرخونی مخاط می‌شوند؛ اما اگر بیماری وارد فاز حاد خود شود، فرد دچار خونریزی زیرپوستی، کبودی بدن، خونریزی داخل ملتحمه چشم، خونریزی مخاط، خونریزی از مجاری بدن و درنهایت درگیری چندین ارگان بدن مثل سیستم گوارشی، ادراری و تنفسی میشود که اگر مورد درمان مناسب قرارنگیرد، ممکن است منجر به مرگ بیمار شود.
وی افزود: در فاز حاد بیماری، بین ۱۰ تا ۴۰درصد احتمال دارد که بیمار فوت کند؛ بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع بیماری بسیار مهم است. روش‌های تشخیص و درمان تب کریمه کنگو در کشور مهیا شده و در هر نقطه‌ای از کشور امکان انتقال نمونه و تشخیص نهایی بیماری وجود دارد و بیماران باید درصورت مشاهده اولین علامت، به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند.
بیشترین گروه سنی که به تب کریمه کنگو مبتلا می‌شوند
وی با بیان اینکه بیشترین گروه سنی مبتلابه تب کریمه کنگو، گروه سنی جوان و میان‌سال و از میان جمعیت مولد کشور است، خاطرنشان کرد: نوع شغل افراد ارتباط زیادی با انتقال ویروس CCHF دارد؛ به‌عنوان مثال افرادی که مشاغلی در حیطه دام، دامداری، قصابی و کشتارگاه دارند، بیشترین جمعیت در معرض خطر هستند.
امیری درباره فعالیت کنه‌های ایجادکننده بیماری تب کریمه کنگو، گفت: فعالیت کنه‌ها با شروع گرمای هوا آغاز میشود، بنابراین بیشترین موارد ابتلا به بیماری CCHF را در انتهای فصل بهار و تابستان مشاهده می‌کنیم، به‌همین‌خاطر توصیه اکید ما این است که در این فصول سال توصیه‌های بهداشتی بیش از گذشته رعایت شود.
تاکید به تهیه محصولات گوشتی از مراکز عرضه مجاز
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوانات مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با تاکید بر اجتناب از خرید گوشت‌هایی که خارج از نظارت شبکه سازمان دامپزشکی ذبح و عرضه می‌شوند، اظهار کرد: مردم باید از تهیه گوشت دام و سایر محصولات دامی همچون جگر خصوصا از کنار جاده‌ها و معابر خودداری کنند و این امر جز با آگاهی‌رسانی نسبت به عوارض مصرف گوشت آلوده میسر نیست. بهتر است، دام را از میادین عرضه مجاز دام خرید کنند؛ چراکه این مراکز تحت‌نظر سازمان دامپزشکی است. ذبح دام باید در کشتارگاه‌ها انجام شود، چراکه در تمامی کشتارگاه‌های مجاز دام، دامپزشکان حضور دارند و دام را قبل و بعد از ذبح بررسی و معاینه می‌کنند. برخی از انواع بیماری در دام‌ها علائم ظاهری مشخصی ندارند و فقط دامپزشکان و کارشناسان بهداشتی قادر به تشخیص آن هستند.
وی افزود: به‌هیچ‌عنوان مردم نباید دام را در منازل و معابر عمومی ذبح کنند؛ چراکه خونابه‌های جاری می‌تواند منجر به آلودگی محیط و افزایش بروز و شیوع بیماری‌های منتقله از دام به انسان شود. برای اعیاد اسلامی و یا سایر مناسبت‌های مذهبی نیز توصیه می‌کنیم ذبح دام را به کشتارگاه‌ها واگذار کنند. افرادی که به ذبح دام مشغول هستند، باید از وسایل محافظت‌کننده مانند دستکش، چکمه و لباس مناسب استفاده کنند و ابزارشان را بعد از ذبح، ضدعفونی کنند و همچنین خونابه‌ها نیز به طریق بهداشتی دفع شود.
وی با تاکید بر اینکه گوشت دام ذبح‌شده باید به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد در یخچال قرار داده‌شود، گفت: این اقدام به آن جهت است که پدیده جمود نعشی منجر به گلیکولیز شود، گلیکولیز نیز منجر به افزایش میزان اسیدیته و کاهش PH گوشت میشود که این فرایند باعث میشود، چنانچه ویروسی در گوشت وجود داشته باشد ازبین‌برود. البته توصیه می‌کنیم، جگر و سایر امعاواحشای دام، پس از ۴۸ ساعت نگهداری در دمای چهار درجه سانتی‌گراد، مصرف شوند.
امیری با بیان اینکه مصرف جگر خام علاوه‌بر افزایش احتمال ابتلا به ویروس کرونا می‌تواند منجر به افزایش ریسک احتمال انتقال سایر بیماری‌های قابل‌انتقال دیگر از دام به انسان شود، تصریح کرد: دو مورد از ابتلا به CCHF (تب کریمه کنگو) در سال گذشته، به‌واسطه مصرف جگر خام بوده است؛ بنابراین، مردم باید از مصرف جگر خام و حتی نیمه‌پخته‌شده خودداری کنند.
آموزش‌های لازم باید از طریق نیروهای شبکه بهداشت به همه دامداران، دهیاران و قصابان در بخش مرکزی و بخش کجور، انجام شود و به کسانی در نزدیک دام هستند و کنه روی دست یا بدنشان نشست توصیه اکید میشود به‌هیچ‌عنوان کنه را با کشتن از خود دور نکنند زیرا ویروس وارد بدنشان میشود، بنابراین توصیه میشود به‌محض دیدن این مورد به نزدیکترین مراکز بهداشت و درمان مراجعه کنند تا نیروهای آموزش‌دیده شبکه بهداشت و دامپزشکی نسبت به جداسازی کنه از بدن اقدام کنند.
منبع: ایسنا