نتایج یک مطالعه نشان داد که علفکش رانداپ رشد و تولیدمثل ماهی کپور را دچار مشکل می‌کند. باید مصرف آن در زمین‌های کشاورزی، حساب شده باشد و به میزان استاندارد آن توجه کرد.
رانداپ، نام تجاری یک علفکش سیستمیک و غیرانتخابی، بر پایه گلایفوسیت است که پس از سبزشدن علف هرز استفاده می‌شود. این نوع علفکش به‌طور گسترده برای کنترل گیاهان هرز یک‌ساله و چندساله در باغات و زمین‌های زراعی و غیرزراعی استفاده می‌شود. استفاده بی‌توجه و زیاد از این علفکش، حمل نادرست و دفع پساب‌های آلوده سبب واردشدن این علفکش به منابع آب و به آبراه‌های طبیعی شده است. رانداپ ممکن است اثرات زیان‌باری بر زندگی آبزیان داشته باشد و سبب آثار بیولوژیکی درازمدت شود.
درخصوص ایمن‌بودن رانداپ اطلاعات ضدونقیضی در دسترس است. این علفکش برای انسان بی‌خطر درنظرگرفته می‌شود، ولی شواهد محدودی وجود دارد که می‌گویند ریسک ابتلا به سرطان در انسان ممکن است به‌خاطر استفاده مقادیر زیادی از گلایفوسیت، در مشاغل کشاورزی افزایش یابد.
در سال 2015 آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) که بخشی از سازمان جهانی بهداشت است، اعلام کرد که گلایفوسیت ممکن است برای انسان سرطان‌زا باشد. در سال 2018 شخصی که مبتلا به سرطان لنفوم غیرهوچکین بود، از شرکت مونتانسو 289 میلیون دلار خسارت دریافت کرد. به این دلیل که هیئت‌منصفه دادگاهی در سانفرانسیسکو دریافت که مونتانسو نتوانسته به مصرف‌کنندگان در مورد خطرات ناشی از این علف‌کشی، هشدار دهد. البته این خسارت در جریان تجدیدنظر به 78 میلیون دلار کاهش یافت.
ماهی کپور معمولی جزو ماهیان آب شیرین است که از نظر اقتصادی ارزش بالایی داشته و به‌طور گسترده در ایران پرورش داده می‌شود. در استان‌های شمالی ایران، استخرهای پرورش ماهی کپور در داخل یا نزدیک مناطق کشاورزی واقع شده‌اند و اغلب توسط آبی تغذیه می‌شوند که ممکن است از مزارع کشاورزی عبور کرده باشد. بنابراین؛ محیطی که در آن ماهی کپور معمولی پرورش می‌شود، می‌تواند به‌طور مداوم با مواد شیمیایی خارجی ناشی از فعالیت‌های کشاورزی آلوده شود. آلودگی آب به وسیله آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها ممکن است مانع از بهره‌وری مناسب شود. در واقع؛ کاهش کیفیت آب در ارتباط با مدیریت ضعیف و شرایط تنش‌زا علت اصلی مرگ‌ومیر و کاهش بهره‌وری در بسیاری از مزارع پرورش ماهی کپور است.
ترکیبات شیمیایی از قبیل آفت‌کش‌ها و استفاده گسترده از آن‌ها در زمین‌های کشاورزی و آلودگی سیستم‌های آبی ممکن است موجب آسیب به انواع موجودات اکوسیستم از جمله ماهی‌ها شوند. به‌همین‌خاطر پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه در مطالعه‌ای به بررسی اثرات علفکش رانداپ بر روی ماهی کپور نر پرداختند.
براساس یافته‌ها و تحقیقات پژوهشگران مواجهه توسط دوز 20 میلی‌گرم بر لیتر رانداپ سبب کاهش معنی‌دار وزن در روز دهم و شاخص گنادوسوماتیک در روزهای پنج و دهم شد. در ماهی‌های مواجه‌شده با رانداپ (20 میلی‌گرم بر لیتر) نکروز و به‌هم‌ریختگی ساختار تیغه‌های آبششی، چسبیدن تیغه‌های آبششی به یکدیگر، جداشدن غشای پایه و پاره‌شدن اپی‌تلیوم آبششی و بیرون ریختن سلول‌های خونی مشاهده شد. در بیضه ماهی‌های مواجه‌شده با دوز بالای گلایفوسیت افزایش تعداد اسپرماتوگونی به‌دلیل کاهش اسپرماتوژنز، تخریب اسپرماتوسیت‌ها، کاهش اسپرماتوزوا، کاهش قطر لوله‌های اسپرمی، ازبین‌رفتن مجاری بینابینی و تخریب سلول‌های سرتولی مشاهده شد. غلظت‌های تحت‌کشنده رانداپ اثرات سمی بر ساختار آبشش و عملکرد تولید مثلی ماهی کپور نر مولد دارد. پژوهشگران با توجه به نتایج به دست‌آمده توصیه می‌کنند، باید راه‌کارهایی جهت کاهش استفاده از این علفکش در مزارع کشاورزی به‌عمل آید و میزان مصرف آن کنترل و حساب شده باشد.
منبع: ایسنا