دولت به تازگی تصویب کرده قیمت کود شیمیایی افزایش یابد، این افزایش قیمت به‌حدی است که کارشناسان می‌گویند نسبت به سال گذشته 4 تا 10 برابر شده است و تا این حد گرانی تهدیدی بر امنیت‌غذایی کشور است چرا که کود شیمیایی نقش بسیار موثری در تولید محصولات کشاورزی دارد.
در این میان کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی با جعفر سرقینی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت نشست مشترکی را برای تامین کود فسفاته برگزار کردند که نشان می‌دهد مشکل اصلی تنها افزایش قیمت کود کشاورزی نیست بلکه باید نگران تامین کود کشاورزان حتی با این قیمت‌های نجومی هم باید باشیم.
در بخش کشاورزی طیف وسیعی از کودهای کشاورزی استفاده می‌شود که کودهای ازته سوپر فسفات تریپل، دی آمونیوم فسفات، کلرول پتاسیم، سولفات پتاسیم از آن جمله است کشور در کودهای ازته خودکفا است اما در تامین کودهای فسفاته و پتاسه وابسته به واردات است.
در این راستا محمد حسینی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دهم گفت:
از 600 هزار تن کود مورد نیاز فسفات و پتاسیم تنها 150 هزارتن در داخل کشور تولید می‌شود. بنابراین با این حساب سرانگشتی متوجه می‌شویم که حداقل نیاز به واردات 450 هزارتن کودهای پتاسه و فسفاته در کشور وجود دارد که با توجه به شرایط سخت اختصاص ارز از سوی بانک مرکزی و نیز شرایط تحریم که واردات را سخت کرده است نگرانی از تامین این‌گونه کودها بیشتر شده است.
کود شیمیایی از مهمترین نهاده‌های بخش زراعی و باغی کشور است که اگر به‌درستی استفاده شود به ازای استفاده یک واحد تا 10 برابر در افزایش محصول نقش دارد درحالی‌که کمتر از دو هفته دیگر سال زراعی جدید در کشور آغاز می‌شود اما قیمت کود شیمیای 10 برابر افزایش یافته و تامین آن هم جای شک و تردید است.
- کارشناسان معتقدند درچنین شرایطی دولت درباره کودهای شیمیایی دو تصمیم اشتباه گرفته است و منجر به افزایش 10 برابری قیمت کود شیمیایی و نیز کمبود آن در بازار شده است.
محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دهم می‌گوید: «دولت اولا با حذف ارز 4200 تومانی کودهای شیمیایی و تبدیل آن به ارز نیمایی باعث قیمت‌های نجومی کود شیمیایی شد. از سوی دیگر یارانه کودهای شمیایی که در سال‌های گذشته بر اساس تبصره 14 قانون برنامه و بودجه پرداخت می‌شد را قطع کرد».
در بخش کشاورزی یک سری نهاده‌ها وجود دارند که در حقیقت واسطه تولید محصول اصلی محسوب می‌شوند خوراک دام باید باشد تا مرغ و تخم‌مرغ تولید شود و کود شیمایی و سموم کشاورزی باید باشند تا محصولات زراعی و باغی به‌عمل بیایند.
کارشناسان معتقدند که در تولیدات کشاورزی باید ارز 4200 تومانی به نهاده‌های واسط داده شود اما ارز دولتی محصول نهایی باید حذف شود.
عباس کشاورز، سرپرست سابق وزارت جهاد کشاورزی هم به این نظر معتقد بود و گفت: «درصورتی‌که ارز نهاده‌ها حذف شود قیمت بازار کشاورزی را به‌شدت افزایش می‌دهد به‌طوری‌که اگر ارز خوراک دام و طیور حذف شود قیمت مرغ احتمالا تا کیلویی 30 هزار تومان هم می‌رسد بنابراین دولت باید به‌جای حذف ارز نهاده‌ها ارز دولتی محصول نهایی را حذف کند که در مورد کود شیمایی این اصل صادق است».
جعفر سرقینی، سرپرست وزارت صمت در نشستی که روز گذشته با وزیر جهاد کشاورزی داشت، گفته است: شرکت ملی صنایع مس ایران پروژه‌های بسیار بزرگی را در دست اجرا دارد که تامین کود فسفاته موردنیاز بخش کشاورزی را نیز می‌تواند با توجه به فسفات وارداتی و ذخایر فسفات کشور انجام دهد.
وی همچنین گفته است تامین کود سوپر فسفات ساده(ssp) در قالب یک پکیج می‌تواند با تامین مواد اولیه لازم (خاک موردنیاز) در دستور کار تولید قرار بگیرد.
پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی هم نوشت در نشست مشترک وزیر جهاد کشاورزی و سرپرست وزارت صمت دغدغه کشاورزان در تامین کودهای فسفاته و پتاسه و سایر کودهای کشاورزی مطرح و مقرر شد در قالب همکاری مشترک دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت، انواع کودهای کشاورزی موردنیاز کشاورزان تامین شود. در این همکاری، تامین کودهای فسفاته در اولویت برنامه‌های عملیاتی قرار گرفت و امکان تولید داخلی این نهاده تا پایان امسال بررسی شد در این نشست، وزارت جهاد کشاورزی، تضمین خرید کودهای فسفاته تولید داخل را متعهد شد.
برگزاری چنین نشست‌هایی اگر منجربه نتیجه شود خوب است اما باید در زمان خودش و طبق برنامه باشد تا تولید محصولات کشاورزی و امنیت‌غذایی کشور به‌خطر نیفتد. کشاورزان درحال‌حاضر هم برای تامین کود شیمیایی با مشکلات فراوانی مواجه هستند و چند روز دیگر هم که فصل کشت آن‌ها شروع می‌شود وجود این نهاده بسیار ضروری است و نبودن آن‌ها کاهش تولید را به همراه خواهد داشت.
نورالدین موسی‌زاده، کشاورز اردبیلی گفت: هر کیسه کود 50 کیلوگرمی را به قیمت 120 تا 180 هزار تومان از بازار سیاه خریداری می‌کنیم و کودی که دولت به‌عنوان سهمیه به کشاورزان می‌دهد یک دهم نیاز کشاورزان هم نیست. گران‌بودن کود شیمیایی باعث شده که بسیار کمتر از نیاز محصول کود بدهیم و خیلی از کشاورزان هم به‌دلیل این گرانی اصلا کود به محصول خود نمی‌دهند.
ناخوشی وزارت جهاد از افزایش قیمت کود
دولت قیمت‌های جدید کود شیمیایی را مصوب کرده و تاکنون توضیح نداده است که دلیل این افزایش چه بوده است. وزارت جهاد کشاورزی هم از این افزایش قیمت‌ها دل خوشی ندارد.
کامبیز بازرگان، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از این مصوبه دولت به‌طور تلویحی انتقاد کرد و گفت:
ما در حقیقت در این افزایش قیمت‌ها نقشی نداریم و مصوبات دولت را اجرا می‌کنیم. ایران در تولید کالاهای اساسی مانند دانه‌های روغنی بیش از 90درصد و در تولید خوراک دام و طیور بیش از 70درصد وابسته است سالانه حدود 150 هزارتن گوشت، یک میلیون تن شکرو 100 هزارتن چای وارد کشور می‌شود و عدم تامین نهاده تولید این‌گونه محصولات اساسی را کمتر خواهد کرد این درحالی است که مقام معظم رهبری بارها به تولید محصولات استراتژیک و اساسی در داخل کشور تاکید کرده است.
در این میان، برخی هم معتقدند که افزایش 10 برابری قیمت کودهای شیمیایی، تولید محصولات کشاورزی را در سال آینده با خطر جدی مواجه خواهد کرد و در حقیقت، این اقدام، دولت بعدی را با مشکلات جدی مواجه می‌سازد. عوارض این افزایش قیمت‌ها احتمالا خود را امسال نشان نخواهد داد، اما سال آینده دولت سیزدهم را با خطر جدی مواجه خواهد کرد.
در روزهای گذشته انتقاد از این اقدام دولت در افزایش 10 برابری قیمت کود شیمیایی و تبعاتی که می‌تواند داشته باشد در حد گسترده‌ای ادامه داشت به‌طوری‌که مسعود اسدی در واکنش به افزایش قیمت کود شیمیایی گفت:
میزان افزایش قیمت کود شیمیایی کشاورزان به‌حدی غیرقابل‌باور و ناپذیرفتنی است که فقط یک معنی را به ذهن هر فعال بخش کشاورزی و یا تحلیل‌گر سیاسی اقتصادی متبادر می‌کند و آن این است که تیم اقتصادی حاکم بر دولت در راستای سیاست‌های نئولیبرالی خود قصد دارند بخش کشاورزی کشور را به مسیری ببرند که کشاورزان داوطلبانه از مزارع بگریزند.
وی که عضو شورای مرکزی نظام صنفی کشاورزی ایران است، افزود: بنده وظیفه دارم به‌عنوان یک نماینده جامعه کشاورزان و به‌عنوان یک سرباز نظاک مقدس جمهوری اسلامی ایران به دلسوزان نظام در مورد خطرات جدی این‌گونه تصمیمات تیم اقتصادی دولت برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران هشدار دهم.
کشاورزی دوره سنتی را گذرانده و دوران مدرن خود را سپری می‌کند بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که کشاورزان تنها با داس و بیل بتوانند امنیت‌غذایی کشور را تامین کنند، کشاورزی امروز نیاز به فراهم‌کردن بسترهای لازم دارد تا بتوانند به‌ویژه در شرایط تحریم که واردات بسیار سخت شده است نیاز کشور را در داخل تامین کنند. دولت باید حمایت‌های خود را از کشاورزان دریغ نکند به‌ویژه زمانی‌که می‌داند این‌ها هستند که برای کشور آبروداری می‌کنند و رشد تولید ناخالص داخلی کشور به لطف همین کشاورزان مثبت می‌شود.
امروزه امنیت‌غذایی با توجه به تاثیری که در سیاست‌های خارجه کشورها دارد فراتر از تامین غذاست کشورها از طریق غذا بر دیگر کشورها فشار می‌آورند و سیاست‌ها خود را تحمیل می‌کنند بنابراین امنیت‌غذایی امروزه تامین‌کننده امنیت ملی کشورهاست.
منبع: فارس