آنفلوآنزای حاد پرندگان (HPAI) و آنفلوآنزای با شدت کم قابل گزارش پرندگان (LPNAI) توسط 178 کشور عضو سازمان جهانی بهداشت حیوانات به این سازمان گزارش می شود. این گزارش‌ها، دو هدف اصلی «شفاف‌سازی سلامت حیوانات»‌ و «کاهش خطر شیوع بیماری‌های حیوانات» را در سطح‌ جهان دنبال می‌کند. دیگر اهدافی که متعاقب دو هدف مطرح شده محقق می‌شود، تجارت عادلانه و گسترش دانش بشری نسبت به بیماری آنفلوانزای پرندگان و در نهایت توسعه استراتژی‌های اثربخش کنترل این بیماری است. 
استراتژی¬های رایج و معمول کنترل HPAI از اجزای متنوعی تشکیل شده که عبارتند از:
•    تشخیص سریع و پایش دقیق
•    امحای گله های آلوده
•    گسترش ایمنی زیستی
•    آموزش و مهارت‌آموزی کارگران مرغداری ها.
ترکیب چنین مواردی در صورتی که در بهترین سطح ممکن خود پیاده‌سازی و اجرا شده باشند از اثربخشی مناسبی در ریشه کن کردن بسیاری از بیماری ها برخوردار خواهند بود.
به منظور اطلاع از تجارب کشورها در برخورد با اپیدمی و شیوع آنفلوآنزای پرندگان در طیور و پرندگان وحشی و همچنین اقدامات و استراتژی ها در برخورد با اپیدمی های فعال فعلی در کشورها برای کنترل و ریشه کن کردن بیماری، از طریق ارسال رسمی پرسشنامه به کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت حیوانات جهت جمع آوری گزارشات آن‌ها در مورد تجارب و استراتژی هایشان در برخورد با اپیدمی آنفلوآنزای پرندگان بین سال های 2002 تا 2010  تحقیقی صورت گرفت. این پرسشنامه در دو قالب کوتاه و بلند تهیه شده بود که در قالب کوتاه 20 سوال با تمرکز در مورد «استراتژی‌های جاری کشورها» به 42 کشور و در قالب بلند علاوه بر 20 سوال در خصوص استراتژی، 17 سوال با تمرکز بر «واکسن‌های استفاده شده برای بیماری های H5 و/یا H7» به 38 کشور با سابقه استفاده از واکسن یا پتانسیل استفاده از واکسن، ارسال شد.
نتایج پرسشنامه‌ها با داده هایی از بانک داده سازمان جهانی بهداشت حیوانات، گزارشات سازمان دامپزشکی کشورها و بانک داده سازمان خواروبار جهانی تلفیق و مشخص شد 69 کشور در بین سال های 2002 تا 2010 شیوع HPAI و یا LPNAI را تجربه کرده اند. 
نتایج پرسشنامه‌ای و دیگر گزارش سازمانی مشخص کرد هر کشور یک برنامه ملی برای مواجهه با AI در اختیار دارد که به طور معمول از «تشخیص سریع و زودهنگام»، «پایش فعال و غیرفعال طیور و پرندگان وحشی»، «قرنطینه و محدودیت حرکت و انتقال»، «ردیابی طیور در محدوده اپیدمی»، «بهبود اندازه گیری های امنیت زیستی»، «آموزش عموم مردم و کشاورزان»، «نظارت، امحا و نابودسازی طیور آلوده»، «ضدعفونی کردن ادوات و تجهیزات»، «گندزدایی، رفع آلودگی و یا از دسترس خارج کردن مواد آلوده» و «جبران خسارت» تشکیل شده است. اگرچه این اجزا در بین کشورهای مختلف مشابه است، اما تعداد و زمان بروز اپیدمی و ریشه‌ کنی بیماری باعث شده یک تنوع و گوناگونی در پیاده سازی و اجرای هر یک از اجزای ذکر شده، در بین کشورها دیده شود.

نتایج کلی حاصل از پرسشنامه‌ها
به طور کلی، آنچه از پرسشنامه‌ها حاصل شد را می‌توان به در بندهای زیر خلاصه کرد:
* تمامی کشورها گزینه ای برای واکسیناسیون AI در برنامه کنترل HPAI خود در نظر گرفته اند، اما تعداد محدودی از کشورها، گزینه واکسیناسیون را در برنامه کنترل H5 LPNAI و H7 LPNAI در اختیار دارند.
* بیش از نیمی از کشورها طرح واکسیناسیون خود را تهیه کرده اند، اما تعداد محدودی از آن‌ها تمرینات شبیه‌سازی را به پایان برده اند و یا در حال فراهم کردن لجستیک پیاده سازی برنامه واکسیناسیون و/یا استراتژی های موجود هستند.
* یک سوم از کشورها برای کنترل HPAI از واکسن استفاده کرده اند در حالی که تنها یک ششم از آن‌ها از واکسن برای کنترل H5 LPNAI و H7 LPNAI و یا Non-H5/H7 LPNAI (به طور عمده H9N2 LAPI) استفاده کرده اند.
* تنها 13 کشور به تاسیس و گسترش بانک ملی واکسن H5 و/یاH7  برای فراهم سازی واکسن در شرایط اضطراری اقدام کرده اند و 8 کشور از کمک های اهدایی سازمان های بین المللی و داخلی بهره برده‌اند.
* کشورها در استفاده و یا عدم استفاده از واکسن در برنامه ملی خود دلایل قابل دفاع ارائه می دهند. گروهی که به بی‌فایده بودن واکسیناسیون باور دارند و معتقدند اقدامات سنتی کنترل و ریشه کنی موثرتر از روش نوین واکسیناسیون است. این گروه همچنین بیان می‌کنند که واکسن، پتانسیل کافی در آلوده‌سازی خاموش را دارد و زمینه‌ساز اپیدمی های گسترده و خونریزی داخلی در طیوری که واکسن دریافت کرده اند، است. علاوه بر این، تاثیر نامطلوب واکسیناسیون طیور در رایزنی های تجاری و ایجاد بار روانی منفی در خریداران و واردکنندگان گوشت طیور واکسن زده شده منجر به تحمیل ضرر اقتصادی به تولید کنندگان خواهد شد. در مقابل این گروه، کشورهایی قرار دارند که از واکسیناسیون در برنامه ملی جهت مبارزه با AI بهره می برند. این گروه، کشورهایی هستند که با استفاده از روش های معمول و سنتی در کنترل بیماری و یا ریشه کنی بیماری ناموفق بوده اند و خطر شیوع و گسترش یافتن بیماری در آن ها بالاست. در چنین کشورهایی واکسن ها و واکسیناسیون AI اثرات مثبتی در کاهش حساسیت نسبت به بیماری، کاهش در تکثیر ویروس و جلوگیری از بیماری های داخلی و مرگ‌ومیر را نشان داده اند. 
* اغلب کشورها از واکسن AI به عنوان یک اقدام در وضعیت اضطرار استفاده کرده اند، این در حالی است که نیمی از این کشورها از واکسیناسیون به عنوان اقدام پیشگیرانه و معمول بهره می برند.
* بیش از 113 میلیارد دوز از واکسن AI برای محافظت از جمعیتی بالغ بر 113 میلیارد پرنده در معرض خطر HPAI در 15 کشور در سال های 2002 تا 2010 مصرف شده است.
* محدودیت در واکسن در دسترس و پیچیده بودن لجستیک واکسیناسیون به ویژه در کشورهای با جمعیت طیور بالا که بیشتر در روستاها، مزارع کوچک و... نگهداری می‌شوند، بسیاری از کشورها را در پوشش صددرصدی واکسیناسیون جمعیت طیور خود مستاصل کرده است. 
* عمده واکسن AI در چهار کشور (چین (90/99 درصد)، مصر (4/65 درصد)، اندونزی (2/32 درصد) و ویتنام (1/43درصد)) با آنفلوآنزای انزوتیک H5N1 HPAI و در برنامه واکسیناسیون گسترده مصرف شده و 11 کشور باقی‌مانده، فرآیند واکسیناسیون هدفمند را به کارگرفته اند که باعث شده است یک درصد کل واکسن‌های استفاده شده را به خود اختصاص دهند. این کشورها عبارتند از: روسیه (0/37 درصد)،‌ پاکستان (0/12 درصد)، هنگ کنگ (0/08 درصد)، قزاقستان (0/03 درصد)،  ساحل عاج (کمتر از 0/01 درصد)، کره شمالی (کمتر از 0/01 درصد)، فرانسه (کمتر از 0/01 درصد)، رژیم اشغالگر قدس (کمتر از 0/01 درصد)، مغولستان (کمتر از 0/01 درصد)، هلند (کمتر از 0/01 درصد)، سودان (کمتر از 0/01 درصد).
* درصد کل واکسن های استفاده شده علیه H5/H7 LPNAI (1/8 درصد) در مقایسه با درصد واکسن مصرف شده علیه  HPAI(9/91 درصد) چندان قابل توجه نیست. 
* بسیاری از واکسن به‌کار رفته علیه LPNA در کشورهای آمریکای مرکزی و ایتالیا بوده است.
* بسیاری از پروتکل های واکسیناسیون از دو واکسیناسیون برای پرندگان گوشتی و سه تا چهار واکسیناسیون برای پرندگان تخم گذار استفاده می کنند، چراکه استفاده از یک واکسیناسیون برای یک دوره کوتاه، ایمنی و محافظت باثباتی را ایجاد نمیکند.
* پرندگان آلوده در جمعیت پرندگان واکسینه شده با استفاده از روش های متعددی شناسایی می شوند که عبارتند از: 
- ارزیابی بالینی، سرولوژیک و ویروسی نمونه های شاهد واکسینه نشده (88 درصد)
- آزمایش تصادفی نرامینیداز واکسن¬ها و آزمایش سرولوژیک برای شناسایی آنتی بادی های ضد نرامینیداز ویروس در پرنده های واکسینه شده
- آزمایش پرندگان واکسینه شده برای ویروس.
* در سطح دنیا، فقط 20 کشور مجوز واکسن AI را در اختیار دارند که از این تعداد 6 کشور دارای مجوزهای واکسن های زنده نوترکیب هستند. برخی از این مجوزها برای یک سال و برخی دیگر فاقد تاریخ انقضا هستند. بنابراین، مجموعه تولیدکنندگان واکسن برای AI در مقیاس کل کشورها بسیار کوچک است. علاوه بر این، از کشورهای دارای مجوز، تنها 8 کشور واکسن های مورد نیاز خود را تولید می کنند و سایر کشورها از طریق  واردات نیاز خود را تامین می‌کنند.
* بسیاری از کشورها دارای استراتژی خروج برای اتمام استفاده از واکسن هستند و تاریخ انقضا پیش‌بینی کرده‌اند از جمله پاکستان، مکزیک و ویتنام که به ترتیب سال‌های 2011، 2013 و 2015 را در نظر داشتند. دیگر کشورها با بررسی داده ها و ارزیابی خطرات، واکسیناسیون را زمانی متوقف می کنند که نظارت  و پایش عدم ظهور بیماری را برای مدت زمان مشخصی تایید کنند (مثلا برای سه تا شش ماه). در کشورهای داری HPAI و LPNAI توسعه و پیاده سازی استراتژی خروج، مشکل است.
* مشکل استراتژی های کنترل توسط واکسن و واکسیناسیون در اثر واکسن و تاثیرگذاری واکسیناسیون نهفته است؛ کیفیت و اثر واکسن ها در سال های گذشته پیشرفت چشم گیری داشته است. طراحان واکسن امروزی با مهندسی معکوس واکسن های ژنی، محافظت بهینه ای را در مقابل گونه های ترکیب یافته در محیط به وجود آورده اند.

راهکارهای پیشنهادی برای اثربخشی بهتر برنامه‌های کنترل HPAI و LPNAI 
این مطالعه موارد زیر را به عنوان پیشنهاد برای اثربخشی بهتر برنامه¬های کنترل HPAI و LPNAI ارائه کرده است:
* برنامه های جداسازی و خارج ساختن نمونه های آلوده برای کنترل و ریشه کنی HPAI و LPNAI مناسب تر هستند.
* واکسیناسیون در صورت رعایت شرایط زیر اثربخش است:
- وجود احتمال بروز خطر ورود ویروس  HPAI و LPNAI به کشور
- اقدام اضطراری بر اساس پروتکل های موجود براساس نیاز و زمانی که جداسازی قادر به کنترل و مهار گسترش بیماری نیست.
- زمانی که بیماری های انزوتیک وجود داشته باشند.
* برنامه های اضطراری واکسیناسیون AI نیازمند برنامه ریزی دقیق، طرح و لجستیک مطلوب است که باید تمرین شود. همچنین وجود بانک واکسن توسعه یافته و استفاده موثر از آن ضروری است.
* برنامه واکسیناسیون پیشگیرانه AI با برنامه ریزی مناسب قابل ارتقاست، اما چنین واکسیناسیونی به اندازه برنامه واکسیناسیون شرایط اضطرار، حساس به زمان نیست.
* تمامی واکسن های به کار رفته در برنامه های پیشگیرانه و حالت اضطرار قابل استفاده برای پرندگان باغ وحش، گونه های در معرض خطر، گونه های ارزشمند و گونه های غیرطیور به منظور محافظت از تنوع گونه ها، قابل استفاده هستند.
* تمامی واکسیناسیون ها باید از نظر آماری صحیح بوده و مطالعات ایمنی‌شناسی بعد از واکسیناسیون گله ها در سطوح مختلف باید موفقیت واکسیناسیون را مورد ارزیابی قرار دهند و آن را تایید کنند.
* زمانی که داده های اپیدمیولوژیک در دسترس قرار گرفت، برنامه های معمول واکسیناسیون باید دارای برآورد ریسک پایه باشند و تمامی منابع بر موارد با ریسک متمرکز شوند.
* وجود یک استراتژی خروج برای کشورهای استفاده‌کننده از واکسن های AI ضروری است و باید بر اساس شرایط خاص محیطی توسعه یابند.
* یک راهکار مشترک کنترل AI برای تمامی کشورها وجود ندارد و هر استراتژی باید متناسب و ویژه هر کشور و بخش‌های تولیدی درگیر باشد.