آتش‌زدن مزارع باعث آسیب‌هایی جدی به خاک کشاورزی و محیطزیست، ازبین‌رفتن حاصلخیزی خاک و همچنین باعث نابودی موجودات زنده می‌شود. برخی از کشاورزان به‌خاطر تسریع در آماده‌شدن زمین خود برای کشت مجدد، پس از برداشت محصول، اقدام به آتش‌زدن بقایای آن می‌کنند. دود ناشی از آتش‌زدن کاه و کلش نیز آلودگی محیطزیست را به همراه خواهد داشت.
آتش بقایای گیاهی منجر به ازبین‌رفتن زنجیره غذایی موجودات می‌شود و حیات محیطزیست را به‌خطر می‌اندازد و آن را تخریب می‌سازد. این کار ممکن است باعث به‌وجودآمدن خسارتهای جبران‌‌ناپذیری مانند آتش‌گرفتن دیگر زمین‌ها شود.
به گفته مجتبی شادلو، رئیس اتحادیه باغداران «وجود کاه و کلش در زمینهای کشاورزی بسیار مفید است، چون می‌توانند به‌عنوان علوفه مورد استفاده دام قرارگرفته و هم می‌‌تواند در تولید کود موثر باشد و همچنین برای مبارزه با کرم ساقه‌‌خوار نیز راه‌‌های متعددی وجود دارد».
کشاورزان با یک باور غلط و دیرینه پس از برداشت محصول خصوصا گندم و جو، کاه و کلش مزارع خود را آتش میزنند که بی‌شک خسارتهای جبران‌‌ناپذیری به محیطزیست منطقه وارد میکند.
احمد شهریار، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی نیز دراین‌باره می‌گوید؛ «سوزاندن بقایای گیاهی موجب کاهش جذب عناصر غذایی توسط ریشه‌ها، کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک، کاهش راندمان مصرف آب، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش فعالیت میکروارگانیسم‌‌های خاک می‌شود».
خلیل حیدری، کارشناس تغذیه گیاه کشاورزی در این باره بیان میکند: «هیچ عنصر غذایی بدون ترشحات میکرو باکتری‌های ویژه خاک که از موادآلی بقایای گیاهی تغذیه می‌کنند، جذب محصولات کشاورزی نمی‌شود، بنابراین آتش‌زدن بقایای گیاهی منجر به کاهش محصولات می‌شود».
از سوی دیگر آتش موجب نابودشدن لانه پرندگان و گرفتارشدن جانوران بی‌گناه موجود در زمینهای کشاورزی و گونه‌های جانوری و گیاهی منحصربه‌فرد در عرصه‌‌های طبیعی اطراف آن‌ها می‌شود که این امر موجب تخریب محیطزیست و نابودی حیوانات و حیات‌وحش طبیعی است.
در کنار معایب فراوان آتش‌زدن مزارع و آسیب‌رسیدن به خاک پس از برداشت محصول گندم توسط کشاورزان، دود برخاسته از این آتشسوزی منجر به تصادف خودروها در جاده‌های مواصلاتی شود. از جمله این حوادث اقدام کشاورزان فارس به‌ویژه در شهرستان مرودشت با هدف اقدام به کشت دوم بوده که باعث شده ضررهایی متوجه رانندگان شود.
رانندگی در تاریکی شب به‌خودی‌خود سخت است و با هدایت دود آتش توسط باد به سمت خودروها، برای دقایقی جاده از دید رانندگان خارج می‌شود و این موضوع در هفته‌های گذشته تصادف‌های مختلفی از جمله در شهرستان مرودشت به‌دنبال داشته است.
خسارتی که در کنار تهدید جان و سلامت سرنشینان خودرو، جبرانی نیز از سوی بیمه‌ها و مرتکبان آتش‌زدن کاه و کلش ندارد و نیازمند آن است که مسوولان امر برای حل این بحران چاره‌اندیشی کنند. نهم تیرماه ۹۹ تصادف زنجیره‌ای و برخورد ۱۴ دستگاه خودرو در اتوبان شیراز - اصفهان روبه‌روی روستای حاجی‌آباد شهرستان مرودشت ضمن واردکردن خسارات مالی به خودروها، دو نفر را مصدوم کرد.
بنابراعلام سرهنگ کاووس محمدی، معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان فارس، ماموران در بررسی‌های اولیه مشاهده کردند که به‌دلیل کمبود دید حاصل از دود آتش‌زدن کاه و کلش باقیمانده در زمینهای کشاورزی، ۱۴دستگاه خودرو سبک و سنگین با یکدیگر برخورد کرده‌اند.
رهام پیکری، معاون استاندار فارس و فرماندار ویژه شهرستان مرودشت در این زمینه گفت: متاسفانه بحث آتش‌زدن کاه و کلش بعد از برداشت گندم در سراسر کشور ما عادی شده است. از اردیبهشت‌ماه که وضعیت شیوع کرونا تثبیت شد و شرایط نسبت به فروردین‌ماه بهتر بود جلسات مکرر شورای کشاورزی را برگزار کردیم و از جهاد کشاورزی و محیطزیست خواستیم به انواع مختلف به این موضوع رسیدگی کند و با عواملی که اقدام به آتشسوزی می‌کنند برخورد شود. تاکنون این اقدامات انجام‌شده و هم محیطزیست و هم جهاد کشاورزی پیگیر این موضوع هستند و شاکی افرادی که زمینهای کشاورزی را آتش میزنند، شدند.
فرماندار ویژه شهرستان مرودشت با بیان اینکه قانون باید در برخوردها محکم باشد، گفت: متاسفانه قانون می‌گوید برای برخورد با فرد متخلف شما باید مدرک مستند داشته باشید تا بتوانید ثابت کنید این اقدام توسط یک کشاورز انجام شده است زیرا کشاورز می‌گوید من این کار را انجام ندادم، یعنی به‌رغم اینکه خودش این کار را انجام داده این موضوع را تکذیب میکند.
معاون استاندار فارس گفت: عمده این موضوع‌ها به معیشت مردم بازمی‌گردد، کشاورزی که گندم را برداشت کرده، می‌خواهد بعد از گندم، برنج کشت کند و معلوم است در این فرصت فرد اقدام به آتش‌زدن میکند لذا جهاد کشاورزی باید راهکار در بحث تغییر الگوی کشت ارایه کند.
به گفته محمدجواد عسکری، نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی؛ تحقیقات علمی نشان می‌دهد که پس از برداشت کشت گندم، پشت سر آن بدون اینکه زمین نیاز به شخم و فعالیت دیگری داشته باشد می‌توان کشت مستقیم دیگری انجام داد و این موضوع در بسیاری از نقاط مرسوم است. از نظر علمی به این موضوع رسیدیم که می‌توانیم پسماندهای محصولات کشت قبل را به زمین برگردانیم که این باعث افزایش هوموس و موادآلی خاک می‌شود اما آتش‌زدن زمین کشاورزی اثرات مخربی روی زمین خواهد داشت.
وی ادامه داد: درحال‌حاضر دنیا به این سمت می‌رود که برای احیا، اصلاح و بازسازی خاک پس از کشت قبل، بدون انجام اقدامی کشت مستقیم انجام شود، بدون اینکه زمین را دستخوش تغییری کنند یا پسماندهای زمینهای کشاورزی را آتش بزنند.
امروز باید سازمان جهاد کشاورزی این مدل را برای کشاورزان به‌عنوان یک کار الگویی ترویج کند. در بحث آتش‌زدن کاه و کلش‌ها دستگاه‌های متولی می‌توانند رسیدگی کنند، دستگاه قضایی نیز باید اعلام کند کسی حق ندارد کاه و کلش را آتش بزند.
نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: باید از فضای قوه قهریه نیز استفاده شود تا این اتفاقات صورت نگیرد، در این حوزه بیشترین ضرر را خود کشاورز میکند، امکان دارد در یک مقطع زمان کوتاهی سود ببرد اما در درازمدت هم خاک آسیب می‌بیند و هم هوموس خاک و مواد آلی خاک ازبین‌می‌رود.
منبع: ایرنا