طی ماه‌های گذشته رسانه‌های مختلف اخباری از کشف کودهای شیمیایی مخصوصا کود اوره که موردنیاز صنعت کشاورزی است منتشر کردند به‌طوری‌که مقادیر قابل‌توجهی کود شیمیایی توسط سودجویان احتکار شده بود. این درحالی است که اغلب مناطق کشور خود را آماده کشت پاییزه و زمستانه می‌کنند و باید کود موردنیاز زمین‌های کشاورزی به‌دست کشاورزان برسد. کمبود کودهای شیمیایی موجب شده است تا یا کشاورزان دست از کشت بکشند و یا باید با قیمت بسیار بالایی این کودها را از بازار آزاد تهیه کنند.
کارشناسان صنعت کشاورزی معتقدند کمبود کود از یک طرف و افزایش قیمت آن از سوی دیگر امنیت‌غذایی کشور را با مخاطره مواجه خواهد کرد؛ چراکه بانک مرکزی حتی در تخصیص ارز نیمایی به آفت‌کش‌ها هم مشکل دارد، مسائلی مانند تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا مشکلات ناشی از سیاست‌های ارزی کشور را تشدید کرده است و موجب‌شده که سیاست‌گذار در پیشبرد سیاست ارزی خود برای تامین اقلام موردنیاز از جمله آفت‌کش‌ها با مشکلاتی مواجه شود، ازاین‌رو نگرانی فعالان این است که در سال 99 ارز به اندازه کافی و به‌موقع برای تخصیص وجود نداشته باشد و آفت‌کش‌های موردنیاز کشور تامین نشود. با این حال باید دید آیا کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی فکری به حال این تصمیم خلق‌الساعه دولت خواهد کرد یا اینکه اجازه خواهد داد تا دولت قیمت کود اوره را که یکی از نهاده‌های اصلی در صنعت کشاورزی است را بالا برد.
در همین راستا سید جعفر حسینی، مشاور نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در واکنش به مصوبه اخیر شورای اقتصاد در زمینه افزایش قیمت کودها و سموم شیمیایی و ۳ تا ۵ برابر شدن نرخ آن‌ها، اظهار داشت:
شورای اقتصاد در مصوبه اخیر خود قیمت‌های بسیار سنگینی برای کودهای شیمیایی درنظر گرفته که این کار در آستانه آغاز فصل زراعی جدید، شوک بزرگی برای تولیدکنندگان و تولید کشور است. کشاورزان در چند سال اخیر به امید بهبود شرایط نسبت به سال قبل اقدام به کشت می‌کردند ولی متاسفانه سال به سال وضعیت بدتر شده درحدی که امسال با توجه به افزایش ۵ برابری قیمت کودهای شیمیایی فسفاته و پتاسه و افزایش حدود ۳ تا ۵ برابری سموم به‌عنوان مؤلفه‌های مهم تولید، کشاورزان دیگر قادر به ادامه کار و کشت گندم، کلزا، چغندر و دیگر محصولات اساسی کشاورزی نیستند.
این فعال بخش خصوصی از تصمیم جدید شورای اقتصاد در آستانه فصل کشت جدید به شدت انتقاد کرد و گفت: چگونه است که شورای اقتصاد در زمان تعیین قیمت تضمینی محصولات کشاورزی با درنظرگرفتن مصلحت بودجه‌ای قیمت محصولات کشاورزی را قطره چکانی اضافه می‌کند اما در زمان دیگری یک شبه و ناگهانی قیمت کودهای شیمیایی فسفاته و پتاسه را تا ۵ برابر افزایش می‌دهد؟
حسینی با بیان اینکه کشاورزان به‌هیچ‌عنوان توان این افزایش هزینه‌ها را ندارند و عطای تولید را به لقایش بخشیده‌اند، گفت: تا کی قرار است بهای تامین امنیت‌غذایی کشور را فقط کشاورزان بدهند و دولت حداقل حمایت را از آنان انجام دهد؟ اگر شورای اقتصاد تا پایان شهریور قیمت تضمینی محصولات کشاورزی را متناسب با افزایش هزینه‌های تولید تعیین و اعلام نکند کشاورزان به‌هیچ‌عنوان اقدام به کشت گندم و کلزا نمی‌کنند چون جیبشان خالی شده و حتی توان خرید بذر را نیز ندارند.
حسینی با اشاره به قیمت‌های مصوب جدید سموم شیمیایی، گفت: قیمت سم دلتا مترین در اردیبهشت ۴۷,۰۰۰ تومان بوده و در شهریور به ۱۰۷,۰۰۰ تومان رسیده؛ فنیتروتیون در اردیبهشت ۱۰۸,۰۰۰ تومان بوده و در شهریور به ۴۳۴,۰۰۰ تومان رسیده، اکسی کلرور مس در اردیبهشت ۴۴,۵۰۰ تومان بوده و در شهریور به ۱۳۰,۰۰۰ تومان رسیده است این نرخ‌های مصوب سازمان حمایت است و در بازار بعضا شاهد افزایش بیشتر نرخ‌ها نیز بودیم.
همچنین حمید رسولی، مدیرعامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی با بیان اینکه درحال‌حاضر کودهای وارداتی که 15درصد از برنامه تامین و توزیع کود را شامل می‌شود با تغییر تخصیص ارز از رسمی به نیمایی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند، اظهار کرد:
بدون شک این افزایش قیمت، تاثیر خود را به روی محصولات نهایی کشاورزی خواهد گذاشت و براین‌اساس وزارت جهاد کشاورزی تبعات این افزایش قیمت را پیش‌بینی و به اطلاع تصمیم‌گیران رسانده، اما با توجه به شرایط کشور این موضوع موردقبول قرار نگرفت. برنامه ابلاغی تامین و توزیع کودهای یارانه‌ای به شرکت خدمات حمایتی حدود سه میلیون تن کود را دربرمی‌گیرد که دو میلیون و 400 هزار تن آن کودهای ازته و 600 هزار تن کودهای فسفاته و پتاسه است. دو میلیون و 400 هزار تن کودهای ازته که عمده آن را کود اوره تشکیل می‌دهد و 80درصد میزان مصرف کشاورزان است شامل افزایش قیمت نیستند و همچنان با قیمت‌های سال قبل در اختیار بهره‌برداران قرار می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی ادامه داد: از 600 هزار تن باقیمانده 150 تا 200 هزار تن کودهای سوپرفسفات ساده است که در داخل تولید می‌شود و پنج درصد مصرف کشاورزان را تشکیل می‌دهد که این بخش نیز شامل افزایش قیمت نمی‌شود و با قیمت قبلی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد.
آقای رسولی تاکید کرد: باقیمانده میزان که 400 تا 450 هزار تن کود وارداتی است و 15درصد مصرف کشاورزان را تشکیل می‌دهد تا پایان سال گذشته برای واردات، ارز رسمی دریافت می‌کردند که این ارز حذف شده و به ارز نیمایی تغییر پیدا کرده است و براین‌اساس قیمت آن نیز متناسب با تغییر قیمت ارز تخصیصی افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به این که کود‌هایی که شامل افزایش قیمت می‌شوند سوپرفسفات تریبل، سوپرپتاسیم و کلروپتاسیم هستند اظهار داشت: قیمت این کودها برای کشاورزان افزایشی حدود چهاربرابری خواهد داشت. امیدواریم با تدابیری که اندیشیده می‌شود این افزایش قیمت کمترین تاثیر را به روی محصولات نهایی تولیدکشاورزان بگذارد.
حمید رسولی بر این نکته تاکید نمود که وزارت جهاد کشاورزی و شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در سال جهش تولید، ضمن عدم استقبال از افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی به‌ویژه کودهای شیمیائی، از ابتدای سال جاری و پیش از ابلاغ این مصوبه گزارش‌های فنی و کارشناسی متعددی را درخصوص تغییر نرخ ارز واردات کودهای کشاورزی تهیه و برای مقامات عالی و مجامع تصمیم‌گیری ارسال نموده‌اند که با توجه به‌شرایط و محدودیت‌های ارزی کشور، تصمیم مذکور (تغییر نرخ ارز کودهای وارداتی از 4200 تومان به نیمائی) اجرائی گردید.
امیدواریم که با افزایش تولیدات داخلی کودهای فسفاته و پتاسه و قطع وابستگی به واردات این نهاده راهبردی، بخش کشاورزی کمترین آسیب را از نوسانات نرخ ارز دریافت نماید.
منبع: تسنیم، فارس، مهر