شهرستان ابرکوه به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی استان یزد چند سالی است که مانند دیگر مناطق استان و کشور با خشکسالی شدید، کمبود منابع آب و افت آب سفره‌های زیرزمینی مواجه است و این مسائل باعث نشست زمین و ایجاد فروچاله‌های متعددی در این شهرستان شده است.
کاهش نزولات جوی و پایین‌رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی مهم‌ترین عامل به‌هم‌خوردن بیلان آب در شهرستان ابرکوه است در کنار این مسئله استفاده غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی در برخی مناطق شمال استان فارس که تامین‌کننده آب سفره‌های زیرزمینی ابرکوه است، در تشدید شرایط بحرانی آب این شهرستان تاثیر مستقیم دارد. سیر نزولی بارش‌های استان یزد در ۲ دهه اخیر باعث کاهش تغذیه آبخوان‌ها شده و در نتیجه عمق دسترسی به منابع آب زیرزمینی را افزایش داده که نتیجه آن کاهش هرچه بیشتر آبدهی قنات‌های منطقه بوده‌است.
حجت‌الاسلام سیدابراهیم حسینی، امام جمعه ابرکوه با تبیین مشکلات ناشی از کاهش آب سفره‌های زیرزمینی در این شهرستان، مدیریت برداشت آب در مناطق شمال استان فارس که سرچشمه و بالادست منابع آب ابرکوه محسوب می‌شود، از مسئولان شرکت آب منطقه‌ای یزد خواست در این زمینه با مدیران استان فارس تعامل کنند.
وی افزود: شهرستان ابرکوه از قطب‌های کشاورزی استان کویری یزد است که در سال‌های اخیر با کمبود شدید آب مواجه شده و این مسئله کشاورزی شهرستان را با مخاطراتی مواجه کرده است. این گلایه وجود دارد که در استان فارس نسبت به میزان استحصال و برداشت آب از منابع بالادست ابرکوه حساسیت کافی وجود ندارد و انتظار از مسئولان این است که با توجه به ملاحظات آمایشی از منابع موجود بهره‌برداری کنند.
آبخوان شهرستان ابرکوه رو به زوال
محمدمهدی جوادیان‌زاده، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد وضعیت منابع آب ابرکوه طی سال‌های اخیر بحرانی دانست و اظهار داشت: منابع آبخوان‌های استان و شهرستان ابرکوه با توجه به تداوم خشکسالی چند سال اخیر و برداشت‌هایی که صورت‌گرفته به‌شدت رو به‌زوال است. برای مدیریت بهینه مصرف آب در استان، توسعه کشت محصولات کم‌آبخواه و استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری باید بیش‌ازپیش در استان فرهنگ‌سازی شود.
وی تصریح کرد: در چنین شرایطی اجرای طرح‌های تعادل‌بخشی و مدیریت برداشت آب در کنار فرهنگ‌سازی، تنها نسخه نجات بخش منابع آبی ابرکوه است که آب منطقه‌ای استان در زمینه تعادل بخشی راهکار مدیریت و مدارا را مدنظر قرار داده تا منابع حیاتی استان حفظ شود.
همچنین مهدی غیب‌الهی، مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه گفت: این شهرستان یکی از قطب‌های مهم تولیدات کشاورزی و دامی استان یزد است و با تلاش هشت هزار و ۵۰۰ خانوار بهره‌بردار سالانه افزون بر ۲۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی و دامی تولید می‌شود. کشاورزان این شهرستان توانسته‌اند با اجرای طرح‌های آبیاری نوین و کشت محصولات کم‌آبخواه در تولید محصولات زردآلو، گندم، پسته، گیاهان دارویی، فراوردهای دامی و اجرای طرح‌های آبیاری نوین رتبه‌های نخست تا سوم استان را به خود اختصاص دهند.
وی تصریح کرد: رویکرد جهادکشاورزی توسعه و کاشت محصولات گلخانه‌ای و کم‌آبخواه و افزایش اجرای طرح‌های آبیاری نوین است که در این زمینه شهرستان ابرکوه رتبه برتر استان را دارد.
کمک ۴۰۰ میلیارد ریالی دولت به کشاورزان ابرکوه
مسوول امور آب و خاک جهاد کشاورزی ابرکوه نیز به خبرنگار ایرنا با بیان اینکه حدود پنج هزار هکتار از اراضی و باغ‌های این شهرستان از سال ۱۳۷۰ تاکنون به آبیاری نوین تجهیز شده، گفت: از این میزان حدود سه هزار هکتار آن در دولت دهم و یازدهم اجرا شده است .
احمدرضا زرنگار با تبیین اهمیت طرح‌های آبیاری نوین در افزایش بهره‌وری و راندمان برای جهش تولید، افزود: دولت یازدهم و دوازدهم برای این میزان آبیاری نوین ۴۰۰ میلیارد ریال کمک بلاعوض به کشاورزان پرداخت کرده است.
وی درخصوص مزایای آبیاری نوین (کم‌فشار، قطره‌ای، زیرسطحی، تیپ و تشتکی)، تصریح کرد: در این سامانه‌ها، راندمان آبیاری از ۳۵ تا ۸۵درصد افزایش می‌یابد و کشاورزان ابرکوه که در ۲ دهه گذشته با تبعات ناشی از خشکسالی دست‌به‌گریبان بوده‌اند، برای حفظ آب‌های موجود و افزایش بهره‌وری در مسیر توسعه سامانه‌های نوین آبیاری حرکت می‌کنند.
آبیاری سنتی و غرقابی هدردادن منابع است
محمد کاظمی نسب، فرماندار و رییس شورای حفاظت از منابع آب شهرستان ابرکوه نیز گفت: استفاده از آبیاری سنتی و غرقابی در مزارع و باغ‌ها به‌دلیل راندمان اندک در تولید محصولات کشاورزی، به‌معنای هدردادن منابع است. برای تداوم حیات این شهرستان و حفظ کشاورزی تنها راهکار موجود اجرای طرح‌های آبیاری نوین همراه با کشت‌های محصولات کم‌آبخواه است. بحران آب برای کشاورزی این شهرستان تهدیدی جدی است که وضعیت آب سفره‌های زیرزمینی، ایجاد فروچاله‌ها و نشست زمین گواهی بر این موضوع است.
فرماندار ابرکوه وضعیت آب بخش کشاورزی شهرستان را نامطلوب دانست و افزود: آب برخی چاه‌ها درحال شورشدن است و نیاز به کف‌شکنی دارد و با توجه به اقلیم منطقه کف‌شکنی نیز جواب‌گو نیست. همه بخش‌ها باید با شرایط کم‌آبی خود را وفق دهند، اما با توجه به آنکه بیشترین مصرف آب استحصالی مربوط به بخش کشاورزی است، تغییر و تحول اساسی در شیوه‌های مدیریت آب در این بخش ضروری‌تر از سایر بخش‌هاست.
وی ادامه داد: برای اجرای طرح‌های آبیاری نوین و توسعه کشت گلخانه‌ای دولت شرایط خوبی را برای پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و کمک‌های بلاعوض فراهم کرده که از کشاورزان انتظار می‌رود با استفاده از حمایت‌های دولت، تحولات مثبت را در بخش کشاورزی رقم بزنند.
۱۵ هزار هکتار اراضی شهرستان ابرکوه به کاشت محصولات کشاورزی اختصاص دارد که از این میزان هشت هزار هکتار به باغ‌های میوه و بقیه اراضی زراعی است و ۴۰درصد اشتغال وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است که در این زمینه هشت هزار و ۵۰۰ خانوار امرار معاش می‌کنند.
۱۴۰ میلیون مترمکعب آب موردنیاز حوزه کشاورزی ابرکوه به مدت ۱۰ ماه از ۶۶۲ حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق و ۱۳ رشته قنات استحصال می‌شود و با این میزان آب ،سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی تولید می‌شود.
منبع: ایرنا