خودکفایی یا واردات گندم در سال آینده؟!

طبق قانون تا 5 روز دیگر دولت باید قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی ازجمله گندم را اعلام کند، این زمان نقطه عطفی برای دولت است، می‌تواند با تعیین قیمت مناسب کشور را از واردات گندم بی‌نیاز کند و یا با نرخ پایین متکی به واردات کند.

یزدان سیف، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران اعلام کرد: 8 میلیون و 225 هزار تن گندم از کشاورزان سراسر کشور خریداری شده و احتمالا تا پایان فصل برداشت گندم این میزان خرید دولتی به 8 میلیون و 400 هزار تن برسد. این در صورتی است که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در اوایل فصل برداشت گندم پیش‌بینی کرده بودند که میزان خرید دولتی گندم به 10 میلیون تن برسد. اسماعیل اسفندیاری‌پور که چندین سال است، مجری طرح گندم در وزارت جهاد کشاورزی است تیرماه سال جاری درباره برآورد میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری، تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود، حدود 10 میلیون تن خرید تضمینی در کشور انجام شود.

مطابقت این دو رقم که یکی از سوی مسئول تولید و دیگری از سوی مسئول خرید گندم اعلام شده، نشان می‌دهد که پیش‌بینی 10 میلیون تن خرید دولتی در سال جاری محقق نشده و خرید دولتی گندم تنها به8.4 میلیون تن رسیده است. این درحالی است که میزان نیاز کشور بیشتر از میزان گندم خریداری شده در سال جاری است.

محمد شفیع ملک‌زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور گفت: برای تامین نان کشور نیاز به 11 میلیون تن گندم و برای ذخیره استراتژیک نیاز به 5 میلیون تن گندم داریم.

سیف، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران این را هم گفت که میزان خرید دولتی گندم اگر امسال به رقم 8.4 میلیون تن برسد نسبت به سال گذشته افزایش 8 تا 9درصدی خواهد داشت.

براساس آمارهای گمرک سال گذشته کشور 3 میلیون تن گندم وارد کرد یعنی خرید حدود 8 میلیون تنی گندم در سال گذشته جوابگوی نیاز داخلی نشد و کشور مجبور به واردات شد، امسال هم خرید دولتی گندم مشابه سال گذشته یا به گفته مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران حدود 8درصد افزایش خواهد داشت. بنابراین اگر سال گذشته با 8 میلیون تن خرید دولتی مجبور به واردات 3 میلیون تن گندم شدیم آیا امسال هم واردکننده این محصول استراتژیک خواهیم شد؟

قیمت منطقی برای خرید گندم، تعیین‌کننده است

در این میان کارشناسان معتقدند که باید کاری کنیم که سال آینده به مشکلات امسال و سال گذشته دچار نشویم، به پایان شهریور یعنی مهلت اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات اساسی ازجمله گندم از سوی دولت نزدیک می‌شویم، بحث‌های زیادی از سوی کارشناسان، نمایندگان مجلس و نمایندگان تولید یعنی وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه است و همه این‌ها نظر متفاوتی با دولت دارند، قیمت نمایندگان تولید 5500 تومان و نظر دولت  3200 تا 3500  تومان است.

سیدجواد ساداتی‌نژاد، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت:  قیمت تمام‌شده هر کیلو گندم 4560 تومان است اما دولت می‌خواهد قیمت 3200 تا 3500 تومان بررسی کند، واقعیت این است که با این قیمت کشاورز گندم نمی‌کارد و به جای آن سبزی و صیفی‌جات خواهد کاشت.

کارشناسان نرخ مناسب خرید تضمینی که دولت تعیین می‌کند را در افزایش تولید گندم بسیار موثر می‌دانند.

ساداتی‌نژاد تاکید کرد:‌ طبق بررسی که از سال 80 تا 92 انجام دادیم هر موقع افزایش نرخ خرید تضمینی گندم کمتر از تورم بوده مجبور به واردات شدیم.

‌قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی که در سال 68 تصویب شد، تاکید دارد «به منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و‌ ضرر و زیان کشاورزان، دولت موظف است، همه‌ساله خرید محصولات اساسی کشاورزی (‌گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی،‌چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات) را تضمین نموده و حداقل قیمت خرید تضمینی را اعلام و نسبت به خرید آن‌ها از طریق واحدهای ذیربط اقدام نماید.

‌تبصره 1 - وزارت کشاورزی موظف است همه‌ساله قیمت خرید تضمینی محصولات فوق‌الذکر را با رعایت هزینه‌های واقعی تولید و در یک واحد‌بهره‌برداری متعارف و حفظ رابطه مبادله در داخل و خارج بخش کشاورزی تعیین و حداکثر تا آخر تیر ماه به هیات دولت تقدیم نماید.

تبصره 2 - دولت موظف است قیمت‌های مصوبه مزبور را قبل از آغاز هر سال زراعی (‌آخرشهریور ماه) از طریق رسانه‌های عمومی اعلان نماید.

‌تبصره 3 - دولت موظف است ضرر و زیان احتمالی موضوع این قانون را از منابع‌مالی خود تامین نماید، همچنین به دولت اجازه داده می‌شود، ضرر و زیان ناشی از دیرکرد ‌پرداخت بیش از یک‌ماه موضوع این قانون را از محل منابع مالی خود تامین و به‌ازای ‌هرماه تاخیر در پرداخت، علاوه‌بر اصل قیمت محصولات خریداری شده، افزایشی‌متناسب با کارمزد سپرده‌های میان‌مدت که در ابتدای هر سال توسط بانک مرکزی‌جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود، به‌صورت روزشمار پرداخت نماید».

در این قانون به درنظرگرفتن قیمت واقعی تولید تاکید شده است یعنی باید قیمتی از سوی دولت منظور شود که برای کشاورز تولید به صرفه باشد، دولت باید قیمت تمام شده تولید را با درنظر‌گرفتن تورم و نیز سود منطقی برای کشاورز اعلام کند.

در همین راستا مهدی سروی، کارشناس اقتصاد کشاورزی، با طرح این سوال که چرا دولت پولی را که صرف واردات می‌کند به کشاورز داخل نمی‌دهد تا محتاج به دیگران نباشد، گفت: سال گذشته دولت 3 میلیون تن گندم وارد کرد و برای این میزان واردات معادل 16 هزار میلیارد تومان ارز از کشور خارج شد درحالی‌که اگر قیمت مناسب برای خرید کشاورزان درنظر می‌گرفت این پول از کشور خارج نمی‌شد. امسال برای خرید 8.2 میلیون تن گندم از داخل حدود 21 هزار میلیارد تومان پرداخت شده است اما برای واردات 3 میلیون تن 16 هزار میلیارد تومان پرداخت شده که رقم بسیار زیادی است.

کارشناسان می‌گویند، چرا دولت حاضر است پول هنگفتی را برای واردات گندم به کشاورزان‎ خارج از کشور بدهد، اما نمی‌خواهد حتی کمتر از این رقم را به کشاورزان داخلی خودمان بدهد.

همچنین شهرام شاهین‌فر، عضو هیئت مدیره بنیاد گندمکاران اعلام کرد: دولت به‌جای پرداخت یارانه به کشاورزان خارجی به فکر حمایت از کشاورزان داخل باشد که دراین‌صورت نیاز به واردات هم نخواهد بود. دولت هر کیلو گندم را 5700 تومان از کشاورزان خارجی می‌خرد، اما کشاورزان داخلی حاضر هستند، 10درصد کمتر از این قیمت به دولت بفروشند.

اعلام به‌موقع و مناسب نرخ خریدتضمینی همچنان که در قانون هم تاکید شده برای افزایش تولید محصولات اساسی بسیار مهم است که به گفته مهدی سروی کارشناس اقتصاد کشاورزی متاسفانه در سال‌های گذشته به‌غیر از یکسال که به‌موقع اعلام شد، در بقیه سال‌ها نقض شده است، دولت اگر از کشاورز داخلی حمایت کند، حداقل در مورد گندم مجبور نمی‌شود، به قیمت گران‌تر و آن هم در شرایط تحریم وارد کند.

آغاز سال زراعی جدید نزدیک است و طبق قانون تا  5 روز دیگر دولت باید قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی از جمله گندم را اعلام کند، این زمان نقطه عطفی برای دولت است، می‌تواند با تعیین قیمت مناسب کشور را از واردات محصول استراتژیک گندم بی‌نیاز کند و یا با اعلام نرخ پایین کشور را متکی به واردات کند.

منبع: فارس