کارگروه حقوق- محيط زيست طبق تعريف متن حقوقی شورای جامعه اقتصادی اروپا (27 ژوئن 1967) شامل آب، هوا، خاک، عوامل درونی و بيرونی مربوط به حيات هر موجود زنده است. تعريفی جامع‌تر و بهتر درباره محيط زيست در کنفوانسيون مسئوليت مدنی خسارات ناشی از اعمال خطرناک در محيط زيست (21 ژوئن 1993) چنين می‌گويد: «محيط زيست شامل منابع طبيعی اعم از تجديدپذير و غيرقابل تجديد، کليه موجودات زنده، محيط مصنوعی دست ساخته بشر (مناطق مسکونی، صنعتی، راه‌ها و...) و مناظر و چشم‌اندازها است» (برخوردار، شناخت محيط زيست، 1387).
يکی از فرايندهای رشد و توسعه در تعامل با طبيعت و محيط زيست، رشد جمعيت و جوامع بشری است. اين که بشر از چه زمانی دقيقا پا به عرصه گيتی نهاده مورد بحث است. آنچه با توجه به قدمت اين کره خاکی می‌توان به آن پی برد، اين است که انسان در آخرين ثانيه تاريخ يک ساعته دنيا پا به ميدان گيتی نهاده است (هاگت، جغرافيا ترکيبی نو، چاپ سوم، 1376). بنابراین، لازم است برای حفظ آن، انسان به عنوان تنها موجود دارای اختیار در خلقت و برخوردار از قدرت تعقل تلاش کند.
در سطح بین‌الملل به تناسب رخداد حادثه‌ای و یا پیشگیری از حادث شدن فاجعه‌ای به واسطه دخالت‌های انسان هر ساله تلاش می‌شود قوانین و مقرراتی تهیه و تدوین شود تا ضمن کاهش اثرات مخرب ناشی از بی‌توجهی به محیطی که هیچ‌کس از سرنوشت آن خبر ندارد، مانع از زیادخواهی انسان در تخریب آن برای کسب ثروت و قدرت شود. نظام حقوق کیفری و مدنی ایران نیز تلاش کرده با تهیه، تدوین و تصویب مواد قانونی علاوه بر محافظت از محیط زیست انسانی و غیرانسانی کشور مانع از اعمال تنبیه و تحریم (به ویژه اقتصادی) در حوزه محیط‌زیست شود.
قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست در 28 خرداد 1353 به تصویب رسید و در 24 آبان 1371 اصلاحیه‌ای بر آن وارد شد. در ماده «1» این قانون چنین آمده است: «حفاظت و بهبود بهسازی محيط زيست و پيش‌گيری و ممانعت از هر نوع آلودگی و اقدام مخربی که موجب بر هم خوردن تعادل و تناسب محيط زيست می‌شود، همچنين کليه امور مربوط به جانوران و حتی آبزيان آبهای داخلی از وظايف محيط زيست است.»
در این قانون سازمان محیط زیست یکی از مجموعه‌های ریاست جمهوری اعلام شده که زیر نظر شورای عالی حفاظت از محيط زيست فعالیت می‌کند. برای شورای عالی حفاظت از محیط زیست وظایف و اختیاراتی در نظر گرفته شده که در کنار آن‌ها دارای دارای وظايف و اختيارات زير است.
- طرق حفظ تعادل اکولوژيک طبيعت (حفظ نباتات محيط زيست)
- طرز جلوگيری از پخش و ايجاد صداهای زيان‌‌آور به محيط زيست
- حفظ محيط زيست از نظر ظواهر طبيعت و طرق زيباسازی آن
- پيشنهاد ضوابط به منظور مراقبت و جلوگيری از آلودگی آب، هوا، خاک، پخش فضولات اعم از زباله و مواد زائد کارخانجات و به طور کلی عواملی که مؤثر بر روی محيط هستند.
- هرگونه اقدام مقتضی به منظور بهبود و بهسازی محيط زيست در حدود قوانين مملکتی، حفظ حقوق اشخاص
- تنظيم و اجرای برنامه‌های آموزشی به منظور تنوير و هدايت افکار عمومی در زمينه حفظ و بهسازی محيط زيست
- همکاری با سازمان‌های مشابه خارجی و بين‌المللی به منظور حفظ محيط زيست در حد و تعهدات متقابل.